Opening van de club in Amsterdam Openbare Bibliotheek met Kader Abdolah. Bekijk hier de video.

Jarenlang struikelen de beleidsmakers in Nederland over het zoeken naar het beste integratiebeleid: van het assimilatiemodel (begin 20ste eeuw), via het multiculturalisme (jaren '60 tot en met de jaren '90 van de 20ste eeuw) naar het strenge maatschappelijke-participatiemodel van de afgelopen jaren.
Met name in de afgelopen vijftien jaar levert ook bibliotheekland haar bijdrage aan succesvolle integratie en zijn er veel projecten voor inburgeraars en laaggeletterden gerealiseerd. Sommige lopen nog steeds door en boeken veel succes: Taal voor het Leven (landelijk), Leef en leer (Amsterdam en omgeving), Leven en Leren (Utrecht), Taalpunten en Taalhuis (provincie Gelderland). En de Koninklijke Bibliotheek kondigde onlangs haar nationaal programma De Bibliotheek en Basisvaardigheden aan. Het programma wil bibliotheken ondersteunen bij het inrichten van hun dienstverlening op het gebied van taalvaardigheid, rekenen en computervaardigheden.

Bovengenoemde projecten zijn gerealiseerd in samenwerking tussen de openbare bibliotheken en andere organisaties die betrokken zijn bij inburgering, educatie en het bestrijden van de laaggeletterdheid, bijvoorbeeld met lokale gemeenten, Educatieve Televisie, Stichting Lezen en Schrijven, taalaanbieders, Vluchtelingenwerk enzovoorts. Deze projecten willen meestal een specifieke doelgroep bereiken: laaggeletterden, laagopgeleide of hoogopgeleide migranten.
Maar wat gebeurt er met een migrant die na een succesvolle inburgeringscursus of na het halen van het Staatsexamen Programma I of Programma II in de 'grote maatschappelijke oceaan' gegooid wordt? Betekent dat dat hij/zij zich zonder problemen in de maatschappij kan redden? Is het halen van het inburgeringsexamen of het Staatsexamen niet als het halen van een rijbewijs: je hebt het wel, maar dat betekent niet dat je al fantastisch kunt autorijden?

Het begin

Alles is begonnen toen ik in maart 2014 de OBA-Innovatieprijs won met mijn idee ' het oprichten van een Culturele Club Tweede Vaderland (oorspronkelijke naam) voor goed ingeburgerde allochtone mensen die zich bezig willen/zullen houden met het organiseren en uitvoeren van presentaties over landen en gesprekken rond een bepaald thema'. De bedoeling van een Culturele Club was dat goed ingeburgerde buitenlanders andere land- en lotgenoten gaan inspireren om makkelijk in te burgeren. In het kader van OBA club 2^e Vaderland voerde ik een tevredenheidsonderzoek (enquête) uit over de bibliotheekdiensten; daarnaast is het reilen en zeilen van de club een belangrijk onderdeel van het empirisch onderzoek van mijn proefschrift.

Inspiratie krijg ik ook door projecten van buitenlandse bibliotheken. Meestal zijn dit Scandinavische bibliotheekprojecten op het gebied van integratie en participatie, bijvoorbeeld het Deense bibliotheekproject Mensenbibliotheek1 dat ook wordt uitgevoerd in de Openbare Bibliotheek in Den Haag, en hun Health Care Centre en The Job Corner. Andere voorbeelden zijn de leesclubs voor allochtone vrouwen in Noorwegen, taalcafés (in Bergen, Noorwegen), cursussen Creatief schrijven (in Stavanger, Noorwegen), centra voor allochtone jongeren in Zweden, enzovoorts.

Een jaar later

Op 16 oktober 2014 was er de opening van de club met Kader Abdolah als hoofdgast; sindsdien zijn er veertien bijeenkomsten geweest. In de loop van de tijd is er een aantal doelstellingen bereikt en zijn er nieuwe doelstellingen bijgekomen. Hieronder alles op een rijtje:

1. Hoogopgeleide allochtonen bereiken als een doelgroep die een voorbeeldfunctie kan vervullen voor de andere allochtonen. Dit doel is bereikt! Er zijn (zo'n elf) personen die bijna iedere keer naar de club komen.
2. Proberen zoveel mogelijk nationaliteiten te bereiken. Tot nu toe zijn er diverse avonden georganiseerd (Arabische, Zuid-Amerikaanse, Noorse, Bulgaarse, Sing a long Dutch songs-avond en nog veel meer). Er is een vaste ploeg deelnemers ontstaan die uit ongeveer tien nationaliteiten bestaat.
3. De naam van de club is veranderd, van Culturele club Tweede Vaderland naar OBA club 2^e Vaderland. De nieuwe naam is gemakkelijk te onthouden, en het is meteen duidelijk dat deze club bij de Openbare Bibliotheek Amsterdam hoort.
4. Er is een nieuwe doelgroep bijgekomen: Nederlanders die geïnteresseerd zijn in vreemde talen en culturen. Autochtone Nederlanders bleken geïnteresseerd in de activiteiten van de club, wilden meer leren over andere landen en culturen en waren ook bereid om mensen te helpen om het Nederlands beter te leren.
5. Het doel in het begin was om een vaste kern van bezoekers te creëren die graag terug zou willen komen. De gemiddelde opkomst per keer is achtentwintig mensen.

De toekomst

De OBA-Club 2^e Vaderland past - als een ontmoetingsplek voor alle groepen in de Amsterdamse samenleving - goed in het beleid van zowel de Wet stelsel van de Openbare Bibliotheken (2015)2 als in het Beleidsplan van Openbare Bibliotheken 2016)3. De club is een mooie manier om participatie te realiseren.
Afgelopen jaar is gebleken dat het concept van de OBA-club om goed geïntegreerde, minder goed geïntegreerde migranten en Nederlanders geïnteresseerd in vreemde talen en culturen bij elkaar te brengen succesvol is.

In de toekomst kunnen bibliotheken in samenwerking met andere migrantenorganisaties zich richten op het bedenken en realiseren van soortgelijke projecten voor vergelijkbare doelgroepen. De goed geïntegreerde migranten en de Nederlanders zijn een inspirerend voorbeeld voor de rest. OBA club 2^eVaderland kan zich ontwikkelen tot een school voor biculturele migranten die net zo veel van hun eigen land houden als van Nederland. Op deze manier kan de club de rol van brug naar hun volledige integratie in Nederland spelen.
Om projecten als OBA club 2^e Vaderland succesvol te kunnen realiseren, moeten de bibliotheken wel voldoende goed geschoolde bibliothecarissen (ook van buitenlandse afkomst) in huis hebben. Ter inspiratie kunnen bibliothecarissen het boek Allemaal andersdenkenden van Gert Hofstede lezen, een prachtige pleidooi voor cultuurverschillen en hoe daarmee om te gaan. OBA club 2^e Vaderland is in iedere multiculturele plaats van Nederland te realiseren. Ik zou het fantastisch vinden om te helpen met het oprichten van een club in andere Nederlandse bibliotheken.
We kunnen concluderen dat Nederlandse bibliothecarissen met veel passie en creativiteit succesvolle programma's en projecten voor migranten en laaggeletterden bedenken en realiseren, ook in vergelijking met bibliotheekprojecten voor migranten in andere ontwikkelde landen (J. Larsen (2004).De bijdrage van de openbare bibliotheek aan de multiculturele samenleving. Vereniging van Openbare Bibliotheken. Den Haag).
Gezien het recordaantal vluchtelingen dat dit jaar Europa en Nederland bereikte, zullen de bibliotheken en de migrantenorganisaties echter nog meer samen moeten gaan werken om op tijd de migranten te helpen met hun integratie in Nederland.
Voor de immigranten die al enige tijd in Nederland wonen en een duwtje in de rug nodig hebben om de volgende stap in hun ontwikkeling te zetten, zijn clubs als OBA club 2^e Vaderland nodig.

© 2009-2024 Uitgeverij Boom Amsterdam

De artikelen uit de (online)tijdschriften van Uitgeverij Boom zijn auteursrechtelijk beschermd. U kunt er natuurlijk uit citeren (voorzien van een bronvermelding) maar voor reproductie in welke vorm dan ook moet toestemming aan de uitgever worden gevraagd:

Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (postbus 3060, 2130 KB, www.reprorecht.nl) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912. Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16, Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro).

No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher.