Jaarbericht Stichting Les 2020

Inleiding

Stichting Les heeft als centrale doelstelling onderwijsverbetering NT2 en deskundigheids-bevordering van NT2-professionals. Ze doet dit door kennis hierover te verzamelen en te verspreiden en door het samenbrengen van het NT2-netwerk in Nederland en Vlaanderen. Hierbij gaat het specifiek om docenten en andere betrokkenen bij het NT2-onderwijs en (taal)onderwijs aan (jong) volwassen anders- en meertaligen. Concreet bereikt de Stichting haar doel door middel van drie activiteiten. De bekendste activiteit is het tijdschrift Les, tijdschrift voor NT2 en taal in het onderwijs. Daarnaast is de Stichting organisator van de Schrijfprijs NT2, de tweejaarlijkse schrijfwedstrijd voor NT2-leerders, en van het Les-congres, dat eens in de vijf jaar wordt georganiseerd.

In 2020 werden vier papieren nummers van het tijdschrift uitgebracht (Les 213 tot en met Les 216). Daarnaast verschenen er 41 artikelen (inclusief 4 Columns) op LesOnline: www.tijdschriftles.nl. In 2020 kwam ook de schrijfwedstrijd voor NT2-leerders, de Schrijfprijs NT2, tot een ontknoping. Het was inmiddels de vierde aflevering van de door Les georganiseerde schrijfwedstrijd.

Redactie en bestuur

De redactie heeft afscheid genomen van Petra Hendrickx. We bedanken haar voor haar inzet. Het Belgische aandeel in de redactie blijft op peil met het aantreden van Saar Deroo. Als tweede nieuw redactielid verwelkomen we Tinka Makaske.

Saar Deroo is coördinator bij het centrum voor volwassenenonderwijs (CVO) in Gent en ondersteunt leerkrachten Nederlands aan anderstaligen. Ze gaf zelf les aan verschillende niveaus en doelgroepen. Daarnaast werkt ze als praktijklector 'Nederlands niet-thuistaal' bij de lerarenopleiding voor de KU Leuven.

Tinka Makaske is docent en onderwijsadviseur bij Taalschool NLtraining. Momenteel leidt zij het team van onderwijsadviseurs. Ze zet zich veel in voor taaltrajecten op de werkvloer, ontwikkelt hiervoor veel materiaal is bezig met een boek binnen ditzelfde thema.

Samenwerking met Boom

Het aantal abonnees van Les en het bezoek aan LesOnline is de laatste jaren stabiel (eind 2020: ruim 1650 abonnementen). De relatie met Boom uitgevers in Amsterdam is en blijft goed. Verder is er overleg tussen Boom, Stichting Les en de redactie over publiciteit voor Les en het onder de aandacht brengen van online artikelen, onder meer via een maandelijkse digitale nieuwsbrief.

Samenwerking met derden

In 2019 werden een aantal artikelen uitgewisseld met het tijdschrift van Fons, een Vlaamse vereniging voor leerkrachten. Les nam in 2020 twee artikelen over uit Fons en vice versa. Daarnaast is er overleg met het Vlaamse Internetplatform NT2020. Het streven is met NT2020 tot uitwisseling te komen in de vorm van artikelen over deskundigheidsbevordering (bijvoorbeeld visitatieprojecten in Vlaanderen versus deskundigheidsbevordering in Nederland). Ook werkt Les incidenteel samen met LOWAN. Op de website van LOWAN (landelijke ondersteuning van scholen die het Eerste Onderwijs aan nieuwkomers verzorgen) worden incidenteel artikelen uit Les geplaatst.

Schrijfprijs NT2 2019-2020

Tot 26 januari konden NT2-leerders via hun docent een verhaal of gedicht insturen voor de Schrijfprijs NT2 [www.schrijfprijsnt2.org]. Op deze einddatum stond de teller op 744 inzendingen uit Vlaanderen en Nederland, een fantastische respons.

Doel van de Schrijfprijs NT2 is anderstalige volwassenen en jongeren die Nederlands leren te inspireren tot vrij en creatief schrijven. Les is als een spin in het web van een groot netwerk en kan bij evenementen als de Schrijfprijs NT2 dan ook een beroep doen op veel personen uit dat netwerk. Redactieleden, oud-redactieleden, docenten en opleiders NT2 evenals bestuursleden van de stichting werkten belangeloos mee aan de voorbereiding en bij de uitvoering.

Het thema van deze vijfde editie van de Schrijfprijs NT2 was: Wat nog komen gaat … Dit thema leidde tot teksten over dromen, verlies en heimwee, technologie en toekomst, vragen over de toekomst van de aarde en over het klimaat, oproepen aan leiders, de aanmoedigingen om hard te werken, odes aan het leren van de taal, brieven, zelfs een gebed!

De voor 5 juni geplande feestelijke prijsuitreiking van de Schrijfprijs NT2 in Antwerpen werd in verband met corona afgelast. Wel werden volgens plan op die datum de winnaars van de Schrijfprijs NT2 bekendgemaakt en werden de winnaars middels een filmpje op de website feestelijk toegesproken.

De winnende verhalen en het juryrapport zijn volgens plan gepubliceerd in Les 214. De boekjes met álle genomineerde teksten zijn verzonden naar de begeleidende docenten.

De Schrijfprijs NT2 2019-2020 werd gesponsord door Uitgeverij Boom en Atlas, integratie & inburgering Antwerpen. Zie ook: http://www.schrijfprijsnt2.org.

De winnaars

Er waren zes winnaars, op drie verschillende niveaus: Alfa B/C; A1-A2 (richtgraad 1.1 en 1.2) en niveau B1-B2 (richtgraad 2 en 3). Op elk niveau kon één volwassene en één ISK/OKAN leerling winnen.

Alfa Volwassenen

Mohammad Yadgari, Alleen wonen

Alfa ISK/OKAN

Avin Hassan, Als …

A1-A2 Volwassenen

Ozkara Emete, Wat nog komen gaat …

A1-A2 ISK/OKAN

Sofia Pardo, De toekomst , dat is wat we denken als we niet kunnen slapen…

B1-B2 Volwassenen

Valeria Cadoni, Op zoek naar …

B1-B2 ISK/OKAN

Elena Bakker Parras, Genadeloze horloge

De inhoud van de papieren nummers

Gevolg gevend aan de uitkomsten van een in 2019 uitgevoerd lezersonderzoek is Les in 2020 overgegaan van themanummers naar nummers die een themadeel bevatten én varia-artikelen. Zo is er in de papieren nummers 'voor elck wat wils'.

Het themadeel van Les 213 stond in het teken van de deelvaardigheid Spreken, dat van Les 214 in het teken van Schrijven. Vanaf maart hield het coronavirus ons allen in de greep. In het veld nam Afstandsleren een grote vlucht; ook in Les. Les 215 stelde de vraag Online NT2-onderwijs: kan dat? Les 216 tenslotte behandelde het thema Inburgering in Nederland en Vlaanderen. Daarnaast verzamelden we snel relevante artikelen uit ons archief op LesOnline. 

Les 213 Spreken

Spreekdurf, zelfvertrouwen, oefenkansen en feedback. Het zijn zulke belangrijke aspecten om goed te kunnen spreken in een tweede taal. Daarom in dit nummer veel aandacht voor de vraag hoe je van spreekangst komt tot spreekdurf, hoe je onzekerheid ombuigt naar zelfvertrouwen, hoe je beter wordt van feedback en hoe je oefenkansen creëert. Daarnaast treft u werkvormen aan die door lezers van Les zijn aangeleverd. Op LesOnline publiceerden we nog meer artikelen naar aanleiding van dit thema.

Les 214 Schrijven

Les 214 is een nummer met veel aandacht voor schrijven. Kreeg eerder in Les creatief schrijven volop de aandacht (Les 185 en 186 2013, LesOnline 2015), in dit nummer gaat het vooral om ‘zakelijk’ schrijven (met plezier). Les 214 is bovendien een nummer met een themadeel én varia-artikelen.

Les 215. Online NT2-onderwijs: kan dat?

Online NT2-onderwijs: kan dat? is de centrale vraag in dit nummer en ook in diverse artikelen op LesOnline. Dit jaar nam afstandsleren een hoge vlucht.

In Les 215 en op LesOnline (september) was Leren op afstand een belangrijk thema. Zowel in Nederland als in Vlaanderen mocht men weer fysiek lesgeven. Toch: een consequentie van coronamaatregelen in Nederland en Vlaanderen is meestal: geen volle klaslokalen (kleinere groepen), en een hybride lesvorm voor iedereen. De plek van online leren binnen het onderwijsleerproces (combinatie online en fysiek les) is daarbij overal volop in discussie en ontwikkeling. We blikten terug en keken vooruit; wat hebben we gemist, welke oplossingen hebben we bedacht, wat werkte en wat werkte niet? Wat willen we bewaren in de toekomst? Online NT2-onderwijs: kan dat? Het antwoord in dit nummer is duidelijk: Ja, het kan. Maar wel met de nodige mitsen en maren.

Daarnaast vindt u in Les 215 artikelen gericht op de ISK/OKAN-doelgroep, op basis van workshops uit de LOWAN-conferentie van 15 september. Ze gaan over koken en muziek maken, over ‘taalleren is meer dan NT2’.

Les 216 Inburgering in Nederland en Vlaanderen

In Nederland gaat per 1 januari 2022 het inburgeringsstelsel op de schop. Les 216 gaat voor een groot deel over de inburgering nieuwe stijl. Met de nieuwe Wet inburgering worden taal en participatie sterker verweven en de gemeente krijgt weer een leidende rol. Ook komen er drie nieuwe leerroutes: de Z-route, de B1 route en de onderwijsroute. In dit nummer doen we verslag van enkele pilots.

Daarnaast brengen we actuele ontwikkelingen rond het Vlaamse onthaalbeleid in kaart. En zijn er weer enkele artikelen gewijd aan ISK/OKAN-onderwerpen zoals de combinatie van taal en vakinhoud, en mediawijsheid.

LesOnline (www.tijdschriftles.nl)

Ook LesOnline vervult een belangrijke functie in het netwerk van NT2-docenten in Nederland en Vlaanderen. De site wordt druk bezocht. Op de homepage wordt zeer frequent (tweewekelijks) de actuele stand van zaken in NT2-veld gegeven via de rubrieken Mededelingen (Nieuws en Agenda). Terugkerende onderwerpen die in Vlaanderen en Nederland van belang zijn, waren als vanouds zowel in de papieren jaargang als op de site te vinden.

-        Didactiek

-        Inburgering

-        Interculturele communicatie

-        Onderzoek

-        Onderwijs Internationale Schakelklas/Onthaalonderwijs voor kinderen van anderstalige nieuwkomers

-        Laaggeletterden

-        Scholing van docenten

-        Toetsing

-        Nieuw verschenen leermiddelen

 

Hieronder vindt u een overzicht van de artikelen.

Afstandsonderwijs

Ester De Hauwere, COVID19 als stroomversneller voor blended learning

Maatschappelijke Oriëntatie en afstandsonderwijs in Vlaanderen

Natalia Odelevskaia, Online lesgeven betekent nog beter voorbereiden! Afstandsleren bij Taal en MBO

Wouter Gorissen, NT2 en evaluatie in afstandsonderwijs (COVID-19). Overzichtsdocument

 

Didactiek

Onno ter Haar, Het stimuleren van leerzame interactie in de les

Ineke de Bakker, Verhalen lezen in de NT2-lessen, deel 1 en 2

Henk Noorland, Muziek maken in de les, Aanstekelijke Vlaamse liedjes in de taalles. Jaimy Ottevanger, Vier strategieën. Meertalige leerlingen ondersteunen in de klas Hoe stimuleer je taalontwikkeling in een meertalige klas?

Sofie Moors, Dyslexie of onvoldoende Nederlandse taalvaardigheid? Handleiding met antwoorden op veelgestelde vragen

Les 213 stond in het teken van Spreken en creatieve werkvormen. Op LesOnline zijn nog meer werkvormen te vinden.

Inburgering

Onno ter Haar, De nieuwe inburgering. Twee handige documenten

Christien van der Harst, Ida van Koolwijk, Mustafa Sharafeldin, Nancy Siblini, Een taal leer je ook buiten de klas. Verslag van een onderzoek.

Rogier van ’t Rood, Christa Nieuwboer, Janine Janssen, Youssef Azghari, Toch leerbaar! Succes maken van de Z-route

Alexandra Jandausch & Geert van de Ven, Muziek, niet de nootjes. ‘Niet voor de school, maar voor het leven …’ Deel  2.

In een handige Begrippenlijst vindt u omschrijvingen van frequent gebruikte begrippen rond Inburgering.

 

Interculturele communicatie

Fouke Jansen, Focus op Cultuur. Basisboek voor NT2-docenten en taalvrijwilligers.

Kaat Verheeke, Wij, mens. Theatervoorstelling door cursisten Basiseducatie in Gent.

Eeke Riegen, Gemeente zegt ik Nederlands leren. Herkenbare ervaringen van een NT2-docent in Rotterdam. Bespreking.

Margreet Verboog, Taal en cultuur, wat zeg je waar tegen wie? Het gebruik van taal in interacties.

Onderzoek

Dietha Koster, Over vreemde vogels en mooie volières. Kritisch kijken naar diversiteit in NT2-tekstboeken

Suzanne Nelemans & Nel de Jong, Wat bedoel je? De bijdrage van taalvrijwilligers in gesprekken met taalleerders

Onderwijs Internationale Schakelklas/Onthaalonderwijs voor kinderen van anderstalige nieuwkomers

Fros van der Maden, Woordenschatonderwijs kan heel leuk zijn.

Woordenschatuitbreiding anderstalige jongeren door bewust lezen en luisteren

Sanne Sprenger, Mediawijs door co-creatie. Lessenserie mediawijsheid en beeldgeletterdheid voor ISK onderwijs.

Redactie, Digiwak: 9000 woorden met afbeeldingen, definities en voorbeeldzinnen. In gesprek met Folkert Kuiken.

Scholing van docenten

Merel Borgesius, Nieuw: Postbacheloropleiding Docent NT2 specialisatie ISK.

Merel Borgesius, Kees Galema, Leren op afstand, Deel 1. Een nieuwe module Opleiding Basisvaardigheden

Harriët Rolaf, Ondernemen is een vak erbij. Waar je als zzp-er in het NT2-veld aan moet denken

Toetsing

Nieuw verschenen leermiddelen

Indrawati Gunawan, De digitale methode LINK. Ervaringen uit de praktijk

Anky van der Veeken, Werkt Werkend Nederlands?

Céline Schlief (met medewerking van Petra Scheltinga), In de Startblokken

Columns op LesOnline

In 2020 startten twee nieuwe columns en liep één column door.

Cursisten aan het woord

In de rubriek Cursisten aan het woord delen cursisten hierin hun leservaringen en/of blikken terug op hun schoolcarriëre: wat ging goed? Wat kan beter?
Kees Galema, ’t Komt goed. Deel 7: Brenda Barreira

Nieuw: Spelenderwijs

In de nieuwe column Spelenderwijs op LesOnline bespreken Sandy Posthumus Meyjes en Ellis Delken, oprichters van het bedrijf Taal moet je doen, elke twee maanden een spel dat je in de taalles kunt inzetten.

Nieuw: Doorgestroomd

In de nieuwe column Doorgestroomd vertelt Monique Mulder, coördinator en NT2-docent op een ISK over haar ervaringen rond de doorstroom van ISK-leerlingen naar vervolgonderwijs.

De makers in 2020

Redactieleden

Annet Berntsen, Merel Borgesius (redactiecoördinator), Saar Deroo, Joke Drijkoningen, Dirk Eggermont, Kees Galema (eindredacteur), Haas de Groot, Onno ter Haar, Mignon van Hasselt, Petra Hendrickx, Godelieve van Hugte, Tinka Makaske, Annemarie Nuwenhoud, Petra Poelmans, Eeke Riegen, Jan Van der Vloedt.

Vaste medewerkers

Folkert Kuiken, Kathleen Collijs, Fleur Dejong (fotografe)

Vormgeving

Leugenachtig Lekker: Liesbeth van der Weide

Correctie

Bep de Bakker

Eindcontrole

Haas de Groot

Uitgave & Abonnee-administratie

Uitgeverij Boom

Bestuur

Marli Tijssen, Nel de Jong (voorzitter), Rob Bouquet (secretaris/penningmeester) en Charlotte Heremans.

Overig online

Twitter

Les is ook te volgen op Twitter: https://twitter.com/TijdschriftLes

Website

In 2020 kreeg LesOnline een nieuw jasje: de Homepage is overzichtelijker gemaakt. Een belangrijke verbetering betreft de zoekfunctie. De balk van de zoekfunctie is beter zichtbaar en scrollt mee naar beneden zodat het makkelijker is om een nieuwe zoekopdracht te geven. De mogelijkheid bestaat om aan te vinken wat je wilt zoeken (artikelen, nieuws, agenda of alles) om de artikelen sorteren op volgorde van publicatie (bijvoorbeeld recent eerst) of relevantie. Op de telefoon of tablet is de website nu beter te zien.

Archief

Les heeft alle nummers vanaf 2006 gedigitaliseerd in het archief. Hierin is een schat aan artikelen te vinden.

Financieel verslag 2020

In het boekjaar 2020 waren de uitgaven hoger dan de inkomsten. Weliswaar zijn vanwege de corona-maatregelen de vergaderingen online gehouden waardoor er minder is uitgegeven aan reiskosten en zaalhuur. De uitgaven voor de Schrijfprijs NT2 vielen ook lager uit; geen feestelijke prijsuitreiking. Daartegenover stonden hogere portokosten voor de verzending van de boekjes. Deze konden nu niet worden meegegeven. De tweemaal zo hoge post BTW komt omdat de BTW over de vergoeding van Boom van 2019 pas in 2020 betaald is.

Ondanks dat er wordt ingeteerd op het vermogen, blijft de financiële situatie van stichting Les gezond.