Inhoud
BVNT2 houdt de vinger aan de pols
Samenvatting
Wat leeft er in het NT2-veld? Waar hebben docenten NT2 behoefte aan? Wat verwachten ze van hun beroepsvereniging? De Beroepsvereniging van docenten Nederlands als Tweede taal (BVNT2) bestaat sinds 2003 en heeft momenteel meer dan 1400 leden. NT2-docenten uit Nederland en Vlaanderen kunnen er terecht voor informatie, deskundigheidsbevordering en belangenbehartiging. In 2024 organiseerde de BVNT2 een enquête die openstond voor leden en niet-leden. In dit artikel bespreekt bestuurslid Peter Schoenaerts enkele opvallende resultaten en hij neemt daarbij ook meteen enkele misvattingen weg.

De BVNT2 verspreidde in het voorjaar van 2024 de enquête via de nieuwsbrief en sociale media en had tegen september 2024 in totaal 299 ingevulde enquêtes retour gekregen; 77,9% van de deelnemers woont in Nederland, 20,1% in België en de rest elders in Europa of nog verder weg.
De deelnemers werd gevraagd aan welke doelgroepen ze lesgeven. Er waren meerdere antwoorden mogelijk. Hieronder (grafiek 1) zie je dat meer dan de helft van de deelnemers aan volwassenen lesgeeft, een derde aan niet- of andersgealfabetiseerde cursisten.

Grafiek 1
Redenen voor lidmaatschap
Van de deelnemers aan de enquête was 58,9% lid van de BVNT2, 6,1% was ooit lid geweest. In de enquête werd gevraagd waarom mensen wel of geen lid zijn.

Grafiek 2
Sommige leden geven goede redenen op voor hun lidmaatschap:
- Ik vind het heel belangrijk om mijn eigen beroepsvereniging te ondersteunen. Wat ik het meeste waardeer zijn de communicatie en de kennis.
- Op de hoogte blijven van het vakgebied NT2.
- Voor mijn registratie in het Beroepsregister.
Andere leden leggen uit waarom ze geen lid (meer) zijn:
- Ik was niet op de hoogte van het bestaan van de vereniging.
- Te duur. Het salaris van een NT2-docent is erg mager.
- Ik ben eigenlijk alleen op zoek naar een vakbond die de belangen behartigt van de leden.
- Als docent met een vaste baan op de ISK, zie ik het nut niet in. De BVNT2 richt zich vooral op het volwassenenonderwijs en op zzp-docenten.
Naar aanleiding van deze reacties is het belangrijk om te vermelden dat de BVNT2 geen vakbond is, maar een vereniging van leden die bijvoorbeeld via werkgroepen actief een bijdrage kunnen leveren aan het vakgebied. Dat er een eenzijdige focus zou zijn op bepaalde doelgroepen of op zelfstandige docenten is een misvatting. De BVNT2 is er sinds haar oprichting voor iedereen die lesgeeft aan anderstaligen binnen het taalgebied; leeftijd of niveau van de leerders doen er niet toe.
Het bestuur van de BVNT2 bestaat volledig uit vrijwilligers. Zij worden bijgestaan door een halftijdse, betaalde administratieve kracht. Dat betekent dat tijd en energie beperkt zijn en dat de vereniging keuzes moet maken: wat doet ze wel, wat doet ze niet? Uit de antwoorden van sommige deelnemers bleek dat men zich hier niet altijd van bewust is.
Wat doet de BVNT2 eigenlijk?
Op de vraag 'Weet je wat de BVNT2 allemaal doet?' antwoordde maar 36,4% van de deelnemers 'ja'. Bijna de helft (46,5%) antwoordde dat ze wel iets wisten maar niet genoeg.

Grafiek 3
Enkele belangrijke taken die de BVNT2 in ieder geval opneemt:
- De leden kennis bijbrengen en informeren over het werkveld, onder andere via een website en een nieuwsbrief.
- Jaarlijks een grote conferentie aanbieden en werkgroepen aansturen die ook weer studiedagen of nascholingen organiseren.
- Opkomen voor de belangen van NT2-docenten bij bevoegde instanties, zoals ministeries of onderwijsaanbieders.
- Ondersteunen van Nederlandse en Vlaamse hogescholen en universiteiten die studenten opleiden tot NT2-docent.
- Registreren van bevoegde docenten in Nederland in een Beroepsregister.
Het bestuur schuift drie doelstellingen naar voren waarmee de BVNT2 zich bezighoudt: kennisdeling, deskundigheidsbevordering en belangenbehartiging. Meer dan 70% van de deelnemers vindt die alle drie belangrijk. Daarnaast wordt belangenbehartiging het meest aangekruist (14,8%).

Grafiek 4
Verwachtingen van leden
De leden hebben – terecht – allerlei verwachtingen van de BVNT2. De meest voorkomende sommen we hier op:
- Informatie over nieuwe ontwikkelingen.
- Optreden als een soort vakbond.
- Mee leerlijnen uitzetten. Materiaal delen. Zo vaak moet iedereen het warm water uitvinden.
- Bewaking van kwaliteit van NT2-docenten. Mogelijkheden tot nascholing (niet-commercieel).
- Ik weet dat leden van de BVNT2 wel aan tafel zitten met allerlei verschillende partijen en organisaties. Dit vind ik belangrijk. Ik zou hier dan ook vaker over geïnformeerd willen worden.
- Een interessant netwerk dat grensoverschrijdend is. Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat Nederland en Vlaanderen op dit vlak nauwelijks samenwerken.
We vroegen ook aan welke doelgroep of aan welk thema de BVNT2 meer aandacht moet besteden. Daar kwamen erg verscheiden antwoorden op:
- Niet-inburgeraars.
- Mensen met een taalprobleem zoals dyslexie.
- Groeiende 'vreemdelingenhaat'.
- Kinderen van de basisschool.
- Taalvrijwilligers: daar wordt van alles door gedaan, waarvan je je af kunt vragen of dat wel werkt dan wel zinvol is, met hoeveel goede bedoelingen het ook wordt gedaan.
- Ik zou meer aandacht willen voor spreekonderwijs.
- Ik weet niet of het de taak van de BVNT2 is, maar het beleid omtrent de uitvoering van de inburgering (in Nederland). Ik werk in Apeldoorn en Zutphen, twee verschillende gemeenten en ze hanteren totaal andere regels.
De grootste behoeften
We vroegen wat de deelnemers in ons aanbod het meest interesseerde. Uit de antwoorden blijkt een grote behoefte aan informatie en inhoudelijke verdieping.

Grafiek 5
Na het uitvoeren van de enquête is de BVNT2 met de resultaten aan de slag gegaan. Er is bijvoorbeeld met uitgeverij Boom afgesproken dat alle leden van de BVNT2 eenmalig een gratis online abonnement voor zes maanden op tijdschrift LES krijgen. Het bestuur doet ook pogingen om de Vlaamse tak van de BVNT2 nieuw leven in te blazen. Om die reden werd de jaarlijkse conferentie in 2024 in Antwerpen gehouden. Ook werd in december 2024 een gratis webinar georganiseerd voor zelfstandige docenten in Nederland over de nieuwe wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) en de impact daarvan op het Nederlandse NT2-onderwijs. Meer dan 400 leden schreven zich voor het webinar in.
Dat er behoefte is aan webinars werd in de enquête duidelijk aangegeven
Dat er behoefte is aan webinars werd in de enquête duidelijk aangegeven: slechts 2,7% van de deelnemers gaf aan dat ze daar niet in geïnteresseerd waren.

Grafiek 6
Leden die meer betrokken willen zijn, die zichzelf verder willen ontwikkelen en die willen netwerken, kunnen lid worden van een werkgroep. Toch weet 70,1% van de deelnemers niet welke werkgroepen er zijn; 29,9% weet dat wel. En 20,7% van de deelnemers zou actief willen zijn in een werkgroep en bijvoorbeeld studiemiddagen willen helpen organiseren. Het bestuur heeft naar aanleiding van deze resultaten een document klaar en zal in 2025 een oproep lanceren om de werkgroepen een nieuwe impuls te geven. Alle thema's en topics die van belang zijn om het beroep van NT2-docent uit te oefenen kunnen het onderwerp van een werkgroep zijn, dus voorstellen voor nieuwe werkgroepen zijn zeker welkom.
De grote jaarlijkse NT2-conferentie
Van de enquêtedeelnemers is 41,9% al eens aanwezig geweest op de jaarlijkse conferentie. Zij roemen de grote variatie in het aanbod van workshops, lezingen en presentaties. Iemand gaf een mooie samenvatting van wat veel anderen zeiden: 'De conferenties die ik bijwoonde vond ik goed van opzet: een plenair deel, diverse workshops, lunchtijd en borrel om contacten te leggen en te onderhouden, kraampjes van de uitgevers. Voor mij dekt het waar ik behoefte aan heb.'

Grafiek 7
Op de vraag wat men goed of minder goed vond aan de conferentie(s) en of men suggesties had, kwamen enkele opvallende antwoorden:
- Het aanbod is vooral interessant voor beginnende docenten. Ik zou meer diepgang willen.
- Stevige lezingen of workshops over wetenschappelijke inzichten zou mooi zijn.
- Er is te veel focus op inburgering. Ik zit helemaal niet in dat veld en het is steeds minder interessant. Alsof NT2 gelijk staat aan inburgering en daar heb ik een heel andere kijk op.
- Wellicht ook als livestream en/of kunnen terugkijken?
Al deze opmerkingen zijn waardevol, en het bestuur neemt ze ter harte. Dat wil niet zeggen dat de opmerkingen altijd kloppen, maar het is belangrijk om te weten wat er leeft. Zo kan de communicatie vanuit de BVNT2 daar ook beter op afgestemd worden.
Over de grens
Wie in het buitenland Nederlandse les geeft, kan niet altijd het reilen en zeilen van het vakgebied Nederlands voor anderstaligen in de lage landen opvolgen. Toch willen ook docenten Nederlands wereldwijd voeling hebben en contact houden met het taalgebied. Het was dus interessant om te merken dat ook enkele docenten die buiten het taalgebied wonen de enquête invulden. Zij zijn soms lid van een buitenlandse vereniging voor docenten Nederlands, bijvoorbeeld in Duitsland, Zuid-Europa of Zuid-Afrika. We vroegen of ze het interessant zouden vinden als ze bij hun lidmaatschap van een vakvereniging in hun eigen regio ook het lidmaatschap zouden krijgen van de BVNT2. Daarop antwoordde 42,9% 'ja' en 57,1% gaf aan 'ik weet het niet'. Ondertussen heeft de BVNT2 al actie ondernomen. Elke docent die Nederlands doceert buiten het taalgebied kan voortaan ook lid worden van de BVNT2 en zo profiteren van wat de vereniging, vooral op vlak van nascholing en webinars, te bieden heeft.
Elke docent die Nederlands doceert buiten het taalgebied kan voortaan ook lid worden van de BVNT2
Afsluitende reacties
De enquête eindigde met: Heb je nog een vraag of opmerking voor ons? Het bestuur vindt het belangrijk om de vinger aan de pols te houden en – binnen de beperkte mogelijkheden die de vereniging heeft – zo goed mogelijk in te spelen op de behoeften van de leden. Uiteraard is constructieve kritiek altijd welkom.
Enkele afsluitende reacties:
- De communicatie is matig en het afgelopen jaar is er veel misgegaan.
- Jullie verrichten goed werk voor ons. Dank daarvoor.
- Meer zichtbaar zijn!
- Kom als BVNT2 gerust wat vaker op scholen jullie expertise over goede NT2-lessen overbrengen!
- Ik ben inmiddels een ervaren NT2-docent en het inzetten van mijn kennis bij de BVNT2 vind ik wel belangrijk. Beschikbare tijd en de manier waarop ik dit zou kunnen doen zijn dingen die ik moet overwegen.
- Een jaarlijkse conferentie is leuk, maar dan komt alles in een keer en veel workshops zitten vaak al vol. Ik vind het prettiger als ik me kan inschrijven voor een workshop en dan ook weet dat ik kan deelnemen. Een paar korte workshops per jaar (ook online) zou ik heel interessant vinden.
- Ik vind het niet productief dat de BVNT2 openstaat voor Nederlandse én Vlaamse docenten. Vlaams Nederlands wijkt op veel punten af van Nederlands Nederlands. […] Van mij mag de BVNT2 een louter Nederlandse aangelegenheid worden!
- Ik vind niets aantrekkelijks meer in de BVNT2; ik kan er niets meer leren omdat ik alleen de Delftse methode gebruik en ik ken mijn collega's niet meer.
Conclusie
Ter afsluiting laten we graag Esther Hettema-ter Beek aan het woord, de voorzitter van de BVNT2.
Esther: 'Deze enquête heeft ons veel geleerd, ook al waren we van sommige klachten natuurlijk al op de hoogte. De vele positieve reacties waren ook een opsteker. Weet je, het bestuur doet alles wat het kan, en we hebben als BVNT2 de voorbije jaren flinke stappen vooruitgezet, maar je zal het nooit voor iedereen goed kunnen doen. Daar zijn we ons van bewust. Waar we na de enquête erg hard op inzetten is in de eerste plaats meer en beter communiceren.
Waar we hard op gaan inzetten is in de eerste plaats meer en beter communiceren
Sommige mensen weten niet goed wat we precies doen en hebben daardoor verkeerde verwachtingen. Die kunnen we natuurlijk niet altijd inlossen. Al proberen we wel op zoek te gaan naar manieren om alle NT2-docenten en hun behoeften tegemoet te komen. In 2025 zal hopelijk duidelijk worden dat onze niet-aflatende inspanningen en ons werk achter de schermen wel degelijk wat opleveren.'
Wil je meer weten over de BVNT2? Bezoek dan www.bvnt2.org. Leden mogen zich opgeven om lid te worden van een werkgroep en actief mee te helpen aan het versterken van de positie van de NT2-docent. Stuur een mail naar secretariaat@bvnt2.org als je interesse hebt voor een werkgroep. De volgende grote jaarlijkse conferentie staat gepland op zaterdag 4 oktober 2025.
© 2009-2025 Uitgeverij Boom Amsterdam
De artikelen uit de (online)tijdschriften van Uitgeverij Boom zijn auteursrechtelijk beschermd. U kunt er natuurlijk uit citeren (voorzien van een bronvermelding) maar voor reproductie in welke vorm dan ook moet toestemming aan de uitgever worden gevraagd:
Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (postbus 3060, 2130 KB, www.reprorecht.nl) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912.
Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16, Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro).
No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher.
Soraya
Mieke de Haan is huisdichter van Les. In deze column publiceert zij maandelijks een nieuw gedicht dat ze schrijft naar aanleiding van ervaringen van haar cursisten. Bij elk gedicht geeft ze ook een lestip.
Lees verderBloemen voor Syrische moederdag
Johanne Bree is NT2-docent en geeft op dit moment les aan een inburgeringsgroep die de Z-route volgt. Ze laat ons meegenieten van het wel en wee in haar klas. Deze keer brengt een mooie bos bloemen het gesprek op Moederdag.
Lees verderWil je schrijven over jouw eigen lespraktijk? Voor Tijdshrift Les zijn we altijd op zoek naar publicaties over de NT2-werkvloer. Daarom zijn we op zoek naar docenten die – als de gelegenheid zich voordoet - voor Les willen schrijven.
LEES MEER